Ruhsatlardan faydalanmalı

[REHA]

Ruhsatlardan faydalanmalı

Sual: Ruhsat adı altında, Müslümanlara her kolaylığı söylemek doğru mudur? Mesela “Fakirin kurban kesmesi adak olmaz” diyerek fakirin kestiği nafile kurbandan yedirmek, “Büyük baş hayvana ortak olarak girebilir” demek uygun olur mu? Ruhsatlardan faydalanmayı teşvik etmek caiz midir?

CEVAP: Evet caizdir ve çok iyidir. Dinimizde, bir hususta iki kavil varsa, gerektiğinde kolay olanını tercih etmek de, dinin emrine uymak olur. İmam-ı Rabbani hazretleri, (Gerektiğinde en kolay fetvaya uymalı! Allahü teâlâ, insanlara güç gelen şeyleri değil, kolay olanların yapılmasını istiyor. Çünkü insan zayıf, dayanıksız yaratıldı) buyuruyor. Bir âyet-i kerime meali:
(Allah, size kolaylık diler, zorluk dilemez.) [Bekara 185]

Hadis-i şeriflerde de buyuruldu ki:

([Dine uyarak] Kolaylaştırın, güçleştirmeyin, müjdeleyin, nefret ettirmeyin!) [Buhari]
(Hak teâlâ, emrettiği şeyler gibi, ruhsat verdiği şeyleri yapmanızı da sever.) [Beyheki]
(Allahü teâlânın size verdiği kolaylık ve ruhsatlardan faydalanın!) [Buhari]
(Ruhsatlardan faydalanmayan, Arafat Dağı kadar günah işlemiş olur.) [Taberani]

İki ayrı kavilden bazıları:

1- Fakir, kurban bayramında, kurban keserse adak olur, etinden yiyemez. Başka bir kavilde ise, fakir, kurban bayramında kurban keserse, kestiği hayvan nafile olur, etinden yer. Şimdi bu fakire, (Sen onun etinden yiyemezsin, keseceğin adak olacağı için büyükbaş hayvana da ortak olamazsın) diye ısrar etmek, öteki kavli hiçe saymak olur, zorluk çıkarmak olur.
2- Kurban kesmede iki kavil vardır. Evin, dükkanın, atölyenin, kamyonun bir yıllık kirası, ne kadar çok olursa olsun, bir yıllık ev ihtiyacını veya aylık geliri ve aldığı maaş ve ücret, aylık ihtiyacını ve borçlarını karşılamayan kimse, İmam-ı a’zamla imam-ı Ebu Yusuf’a göre zengin sayılır. Kurban kesmesi gerekir. Ama imam-ı Muhammed’e göre fakirdir, kurban kesmesi gerekmez. İkinci kavli tercih ederek kurban kesmeyen günaha girmez. (İbni Abidin)
3- İmam-ı a’zama göre, karı koca birbirine zekat veremez. İmameyn’e göre ise, fakir kocaya, hanımı zekat verebilir. İlla öteki kavli ileri sürmek uygun olmaz.
4- Oyuncak bebek ve oyuncak hayvanlar, âlimlerin çoğuna göre caiz değildir. İmam-ı Ebu Yusuf’a göre caizdir. Bu kavilden istifade ederek, oyuncak bebek ve hayvan alıp satmak, oynamak caiz olur. İlla öteki âlimlere uymayı istemekte diretmek doğru değildir.
5- Kolonya, parfüm, tentürdiyot gibi alkol karışımları necistir. Başka bir kavilde ise affedildi, yani necis değildir. Yarasına tentürdiyot sürüp namaz kılana namazın sahih değil denmez.
6- Maliki’de necaset namaza mani değildir. Unutup, günlerce necis elbise ile namaz kılan, sonra bunu görüp, bu namazları Maliki’ye göre kıldım dese, sahih olur. İdrar veya yel kaçırmak gibi bir özrü olan, Maliki’yi taklit ederse, özrü abdestini bozmaz. Bunun gibi, kendi mezhebine göre caiz olmayan, ama başka bir mezhepte caiz olan şeyi, ihtiyaç halinde taklit caiz olur.
7- Sütkardeşle evlenilmez. Evlendiği kızın sütkardeş olduğu ortaya çıksa; ama bir iki kere emdiği tespit edilse, Şafii mezhebi taklit edilerek, evliliklerine devam edebilirler. Ayrılmaları gerekir denmez.

alıntı