ÇANAKKALE--(17)

[umut]

[umut]

[umut]

Barış Müzesi ve diğeri de Cephe Savaşları Kolleksiyonları Müzesi

[umut]

Çanakkale Yabancı Anıt ve Mezarlıklar Haritası

ve mezarlıkları aşağıda görebilirsiniz

Bilindiği gibi Çanakkale savaşlarının Türk ve Dünya tarihi açısından yeri ve önemi şüphe götürmez bir şekilde ortadadır. Yabancılar tarafından yapılan mezarlık ve anıtlar genellikle 1914 ile 1919 yılları arasında tamamlanmıştır.Öyle görünüyor ki,bölgede savaşlar sürerken yabancılar birtakım anıtlarını yavaş yavaş ortaya çıkarmaktadırlar.Bu anıtların genel özelliklerine baktığımızda…;



Öncelikle birçok mezarlık çıkarma sonrası hayatını kaybeden Yeni Zelandalı,Avustralyalı ve İngiliz askerleri anısına dikilmiştir.Bunların yoğunlukta olduğu bölgeler Arıburnu, Conkbayırı ve Suvla çevresidir. – Mezarlık ve anıtlar savaş esnasında dikildiği için birçok bölgede yer almaktaydı.Bu başlı başına bir sorun haline gelmiş ve Lozan Barış konferansında enine boyuna tartışılmıştır.Bunun yanısıra Yabancı devletler kendilerine ait mezarlıkların topraklarının denetiminin kendilerine verilmesini hatta bayraklarını dalgalandırma talebinde bulunmuşlardır.Bu durum Türk tarafının karşı çıkmasıyla çözüme kavuşturulmuştur.Mezarlıkların bulunduğu topraklar yabancılara tahsis edilmiştir(Lozan Anlaşması 125 ile 136. maddeler arası).Denetimi ve korumacılığı Türklere aittir.Serbestçe mezarlıklar gezilebilecektir.Mezarlıklara ait toprakların yabancı devletlere satıldığı yönünde ortaya çıkan bir takım söylentiler gerçeği yansıtmamaktadır.Başta değindimiz sorun ise birçok mezarlığın tek bir anıt etrafında toplanılması şeklinde çözüme kavuşturulmuştur.-Günümüzde Gelibolu Yarımadasında 35 ve Çanakkale merkezde bir adet olmak üzere toplam 36 yabancı anıt ve mezarlık bulunmaktadır.

Gelibolu Yarımadası’ndaki Yabancı Anıt ve Mezarlıklar şunlardır.

[umut]

Arıburun Mezarlığı



Arıburnu, 25 Nisan 1915’te sandallar dolusu Anzakların çıkartma yaptığı Anzak Koyunun kuzey ucundadır. Mezarlık savaş sırasında Türk gözcülerinin hakim olduğu, bu yüzeden başka bir amaç için uygun olmayan bir alana sahiptir. Yaklaşık 10 sıra bulunan mezarlıkta 151 Avustralyalı, 35 Yeni Zelandalı, 27 İngiliz asker ve denizciyle beraber, birliği belirlenemeyen 37 kişi ve malta işçi birliğinden bir kişinin mezarı bulunur. Özel anıtlarda, burada gömüldüğüne inanılan 2 Yeni Zelandalı ve 3 Avustralyalı ismi geçmektedir. Diğer plaketlerde ise 3 Hintli askerin isimleri yer almaktadır. Kayıtlarda 215 savaş mezarına ilişkin isim vardır. 1926 – 1927 yılları arasında Kilitbahır Anglo – Fransız 11, Gelibolu Cansular mezarlığından 3 mezar Arıburnu mezarlığına taşınmıştır

[umut]

Azmak Mezarlığı



Gelibolu Yarımadası’ndaki CWGC mezarlıklarının en kuzeyinde yer alan Azmak Mezarlığı kuzeyinde Azmak Dere yakınlarında, Kireçtepe Sırtlarının eteklerinde bulunmaktadır.Kanadalı(Newfoundland) askerinin anısına dikilen anıt taşları bulunmaktadır.Mezarlıktaki 1074 mezardan 562’si İngiliz, 12’si Kanada olmak üzere 574 kişinin kimliğibelirlenmiştir. İsimsiz 684 mezardan 1842ünün İngiliz olduğu belirlenmiş olup, 500’ü hiç bilinmemektedir

[umut]

Baby 700 Mezarlığı Alanın Türkçe ismi Kılıç bayırdır.



Merkez tepeden Conk bayırına giden yolun doğusunda yer alan mezarlık 1919’da inşa edilmiştir. Alanın Türkçe ismi Kılıç bayırdır. 7 sıradan birisi çoğu 25 Nisan 1915’te hayatını kaybeden 33 Avustralyalı ve Yeni Zelandalı askerler anısına 10 özel anıt bulunmaktadır. Belirsiz 450 mezardan biri Avustralyalıdır.

[umut]

Beach Mezarlığı



Avustralya ve Y. Zelanda ordu birlikleri 25 Nisan 1915 şafağında bu noktaya çıkmışlardır. Bölgede ölenler adına dikilmiştir.Ertuğrul Koyunun batısında kumsala bitişik olan mezarlık ilk çıkarma günü oluşturulmuştur. Mezarlıkta 696 asker buluyor. 216’sının kimlikleri tespit edilmiş. Bu kumsalda öldüğü bilinen 196 askerde bu mezarlıkta anılıyor.

[umut]

Canterbury Mezarlığı



Arıburnu yolunun doğusunda Walkers sırtının altında bulunan mezarlık 1919’dan sonra Çevresindeki mezarlıklardan ve diğer tekil mezarların taşınarak topluluklaştırılmasıyla oluşmuştur.Anafartalar’a giden sahil yolunun sağında bulunan mezarlıkta Kimliği bilinmeyen 4 Yeni Zelandalı askerin dışında,16’sı kimliği belli 6’sı kimliği belirsiz 22 kişi gömülüdür.

[umut]

Conk Bayırı Mezarlığı



Conk Bayırı üzerinde Y. Zelanda milli anıtı, Chunuk Bair mezarlığı gibi bir küme anıt bulunmaktadır. Y. Zelandalı mimar S. Hurts Seager tarafından tasarlanmıştır. Mezarlığın tam karşısında Conk Bayırı – Koca Çimen tepe yolunun yamaçlarına inşa edilmiş alçak duvar üzerinde 856 askerin adı geçmektedir. Bunlar 1915 Ağustos – Aralık saldırılarında ölen ve isimleri başka yerde geçmeyen NZEF askerleridir. Ağustos 1915 muharebesinden sonra Türk askerleri Y. Zelandalı, İngiliz ve Gurkha askerlerini toprağa gömmüşlerdir. Ekibinden 1 Hintli ve 1 İngiliz asker olmak üzere 10 mezarlık belirlenmiştir. Kimliği belirsiz