[umut]

ÇAD CUMHURİYETİ

Çad Cumhuriyeti



DEVLETİN ADI: Çad Cumhuriyeti

BAŞŞEHRİ: Fort-Lamy

NÜFUSU: 5.823.000

YÜZÖLÇÜMÜ: 1.284.000 km2

RESMİ DİLİ: Fransızca, yerli dili, Sara ve Arapça

DİNİ: İslamiyet, Katolik, Putperest

PARA BİRİMİ: CFA Frankı

Çad Başkenti hakkında bilgi


Çad ülkesinin başkenti N'Djamena'dır. 720.000'i aşkın nüfusuyla Çad'ın en büyük şehridir. Chari Nehri'nin Logon Nehri ile birleştiği yerde kuruludur. Komşu ülke Kamerun'un Kousséri kentine bir köprü ile bağlanır. Arrondisment adı verilen 10 yönetim birimine ayrılmış olup, özel bir yönetim statüsü vardır. Bölgenin et, tuz ve tahıl sağlayan en önemli merkezidir. Et işleme, kentteki en gelişmiş ticari uğraşlardandır. Kentte baskın inanç türü İslam'dır. Turistik olarak görülebilecek alanlar şehir katedrali, camiler ve Çad Ulusal Müzesi'dir. Kentte ulaşım büyük ölçüde karayoluyla sağlanmaktadır, ancak bir havaalanı ve Logon Gölü ile Chari Nehri arasında işleyen feribotlarda vardır. Demiryolu bağlantısı yoktur.


Afrika’nın kuzey ortasında denizlerden uzak bir devlet. Doğusunda Sudan, kuzeyde Libya, batısında Nijer, Nijerya, Kamerun, güneyinde Orta Afrika Cumhuriyeti yer alır.



Tarihi

Çad’ın ilk tarihi ve kavimleri hakkında elde yeterli yazılı belge yoktur. Bulunan arkeolojik kalıntılardan anlaşıldığına göre Çad, 4. asırda önemli bir ticaret merkeziydi. Yedinci asırda bölgede Sao kabileleri hakimiyet kurmuşlar ve bronz ve seramik sanatlarında çok ileri gitmişlerdi. Meşhur Arap tarihçilerinden Bekri, 11. asırda Çad’da bir Berberi Devleti kuran Kanemlilerin hüküm sürdüğünü bildirmektedir. Üç asır kadar Kanemliler hegomonyalalarını sürdürdüler. On altıncı asırda Bornu Devleti Kanem’i fethetti ve siyasi birliği temin ederek Kuzey Afrika ve Nil havzasında bulunanlarla ilişkiler kurdular. Bornu Devleti 1550’lerden itibaren kısa aralıklarla Osmanlı Devletine tabi oldu. Bornu hakimiyeti, bölge Fransızların eline geçinceye kadar devam etti. İkinci Dünya Savaşında Fransa’nın Almanlara karşı Afrika’daki stratejik bakımdan en önemli sömürgesiydi. 11 Ağustos 1960 tarihinde bağımsızlıklarını kazanarak bir cumhuriyet idaresi kurdular.



Bağımsızlığın ardından ülkenin güneybatısındaki hıristiyan zenciler ile Müslümanlar arasında mücadeleler başladı. Devlet başkanlığına seçilen François Tombalbaye, 1961 senesi Martında iktidardaki Çad İlerleme Partisi (PTT) ile muhalefetteki Afrika Ulusal Partisinin (PNA), Çad’ın ilerlemesi için Birlik adıyla tek bir partide birleşmesini sağladı. 1963’te eski PNA yöneticilerinin tutuklanması ile sadece iktidar partisinin adayları seçime girebildi. Böylece tek partili bir devlet şekli meydana getirildi. Bu arada yönetimi devirmek ve ülkedeki Fransız nüfusuna son vermek için Çad Ulusal Kurtuluş Cephesi ile Çad Ulusal Cephesi gerilla faaliyetlerine başladılar.



Tombalbaye 1975’te askeri bir darbe ile görevden uzaklaştırılarak öldürüldü. Yerine Tuğgeneral Felix Malloum geçti. 1977’de Aozovu şeridini işgal eden Libya, iki sene sonra Çad içlerine girdi ise de geri çekilmek mecburiyetinde kaldı. Libya’nın desteğini sağlayan Halk Silahlı Kuvvetleri lideri Goukouni Oueddei devlet başkanlığını ilan etti. Ardından kurulan Geçici Ulusal Birlik Hükümeti 1982 senesinde Hissen Habré yönetimindeki Kuzey Silahlı Kuvvetleri tarafından devrildi. Hissen Habré 1990 senesi Aralık ayına kadar iktidarda kaldı. Bu tarihte yapılan bir darbe ile devlet başkanı İdriss Deby oldu. Ekim 1991’de Deby’e karşı Habré yanlıları tarafından başarasız darbe yapıldı. Ülkede halen iç karışıklık devam etmekte olup, tam bir huzur sağlanmış değildir.