[umut]

Bitlis - Hizan



Hizan; Bitlis ilinin ve Van Gölü’nün güneyinde, Kavuşşahap Dağlarının eteklerinde sarp bir bölgede kurulmuş olup az gelişmiş küçük bir yerleşim merkezidir.
İlçe toprakları dağlıktır. Düzlük alanları çok azdır. Dağlardan kaynaklanan suları Botan Çayına katılan dereler toplar. Akarsu vadilerinde tarım yapılabilecek küçük düzlükler vardır. Dağlarda, Örenli ve Panor gibi geniş yaylalar yer alır.
Ekonomisi hayvancılığa dayanır. Yaylacılık yolu ile en çok kıl keçisi ve koyun beslenir. Modern yöntemler kullanılmadığından hayvansal ürünler düşüktür. Başlıca hayvansal ürünler peynir, yağ, bal, yapağı ve deridir. Tarıma müsait yerlerde çok az miktarda buğday, darı, patates, ceviz elma ve soğan yetiştirilir. El dokumacılığı yaygındır.
Bölgede ilk yerleşmeler M.Ö. 1000’li yıllarda Urartular ile başlamıştır. Daha sonra Pers, Roma, Bizans ve Arap devletlerinin egemenliğinde kalmış; 11. yüzyılda Selçukluların, 16. yüzyıl başlarında da Osmanlı sınırlarına dahil olmuştur.
Hizan Camii; Gayda yakınlarında olup, tüm Bitlis İlinin en eski anıtları arasında yer almaktadır. Çevre ve komşu iller halkı bu camiinin kıyamete kadar yıkılmayacağına inanır.
Tağ Kalesi kalıntıları, Hizan İlçesi Sürücüler Köyü yakınlarındadır.



Sinbadi Kalesi kalıntıları, Hizan İlçesi Kullu Köyü üstündedir.
Tağki İslam Medresesi; Müküs Beylerinden Eyüp Han’ın kızı, Hatun Mirante Hanım tarafından yaptırılmıştır. H.1247 yılında kendisini ilme adayan Şeyh Abdurrahman Tahki de bu medresede yetişmiştir.
Sırmaçek Medresesi; Sırmaçek Köyünde olup, tarihi ile ilgili herhangi bir kaynak mevcut değildir.
Seyda-i Taği diye bilinen Abdurrahman-i Taği’nin oğlu olan ve halk arasında “Hazret” olarak bilinen Şeyh Muhammed Diyauddin 1855 yılında Bitlis’in Hizan ilçesine bağlı Usba köyünde doğmuştur. Nakşibendi tarikatının mürşidi kamilidir.