[umut]

Ay Nikola mevkisinde ayni ismi tasiyan Yetimhane

Faruk Oncan beyin cekmis oldugu resimden, hareket ederek, musaadenizle sizlere konu hakkinda bazi bilgiler vermek isterim, nede olsa Istanbulun bagrindan cikmis insanlariz.

Bu ahsap bina 1898 yilinda Buyuk adanin Isa tepe mevkisinde insa edilmeye baslandi, arazi 26.000 metre karelik bir alan kapliyor, o zamanin unlu Societe des Grandes Hotel Europeens sirketi Istanbulun ve Balkanlarin en luks otelini insa planini yaptilar.
Boylece bes katli, 102.5 metre enliginde, 35 metre boyunda ve 206 odadan mevcut unlu “Pringipo Palace” oteli insa edildi. O zamanin maliyeti 50.000 Osmanli altin Lirasi idi.( O zamanlar Osmanli Altin Lirasi, Ingiliz Lirasindan daha degerli idi.)

Bu dev bina insa edildikten sonra, goruldu ki Istanbulda , Buyukadaya musterilerin ulasmasi oldukca guc, unutmayin ki o zamanlar Adalara gunde yalniz iki vapur seferi mevcut idi, yandan carkli vapurlar adaya ulasmalari icin 5 saate ihtiyaclari vardi.
Sizin anliyacaginiz sirket bu oteli elden cikarmak icin plan yapmaya basladi, o zaman baska bir Fransiz – Lubnan sirketi Kumarhane olarak isletmegi teklif etti, o zamanin Sultani, Abdul Hamit buna izin vermedi.

21 Mayis 1903 senesinde o zamanin Istanbul Rumlarindan zengin Eleni Zarif isimli hanim 3.700 Osmanli Altin Lirasi ve yine hemserimiz Andreas Sigrou 15.000 Osmanli Altin Lirasi odiyerek, bu binayi Societe des Grandes Hotel Europeens sirketinden satin alip, Istanbul ve yakin yoresinde serpilmis olan yoksul cocuklarin yasiyabilecekleri , sicak bir yuva haline getirdiler. Yapmis oldugu hareketten dolayi Istanbul Rumlari , Eleni Zarife “Yetimlerin anasi” unvani verildi.

O zamanin Sultani Abdul Hamit, yetimhaneye ve yetimlere guzel bir jest yapip, satistan dolayi cikan vergiyi yetimhaneye hibe etti ve bu binada sicak bir yemek ve yuva bulan ilk 146 yetime, hepsine birer altin hediye etti.

Yetimhane kullanilmaya basladigindan beri, Kuzeye bakan kisim kis aylarinda hic kullanilmiyordu, yakilan sobalar yetersiz kaliyordu, bu odalarin isitmasina.

Birinci dunya savasi sirasinda , 1915 yillarinda Kulleli Askeri lisesi , binayi kullanmaya basladi, 1918 yililinda ise Alman ordusunu subaylari misafir edildi.
Yetimhanedeki cocuklari, biraz daha asagida Ay Nikola mevkisinde bulunan ve ayni ismi tasiyan yetimhanede hayatlarini surdurduler. Savasin bitiminde yetimler tekrar eski yuvalarina donduler.

5 Eylul 1942 yilindan sonra yetimhanede hem erkek, hemde kiz cocuklari beraber misafir ediliyordu. Fotografta gorulen buyuk binanin Suadiye kismina bakan tarafta kizlar ve Yassi ada tarafina bakilan tarafta erkek cocuklari kalirdi, binanin tam ortasida dikine gore ogretmenler kalirdi.


Buyukada Isa tepe mevkisinde Isa Yetimhanesi

Buyuk binanin karsisinda bulunan (fotografta sagda gorunen bina) ilk okul binasi olarak kullaniliyordu. Yetimler orta okul ve Lise icin hergun Vapurla Istanbulda bulunan Fener semtinde erkekler icin Megali Scholi Erkek Lisesine ve kizlar icin onun bitisiginde Iyakimion Kiz Lisesine gidip gelirlerdi.

21 Mayis 1903 senesinden, 21 Nisan 1964 senesine kadar bu kurum 5.744 yetimi kanatlari altinda sigindilar. 21 Nisan 1964 bu tarihde binani ahsap olusundan ve yetimlerin can varliklari tehlikeye girdigi gerekcesi ile , 117 erkek ve 46 kiz yetimi, Isa tepesindeki yetimhaneyi birakip, erkekler Ay Nikola yetimhanesine ve kiz cocuklari Isa tepesindeki Isa manastirina tasindilar.