Papatyam Editörü
Durumu:
Papatyam No :
1242
Üyelik T.:
19 February 2008
Arkadaşları:0
Cinsiyet:
Memleket:İSTANBUL
Yaş:62
Mesaj:
13.567 Konular:
Beğenildi:
Beğendi:
Takdirleri:10
Takdir Et:
Konu Bu
Üyemize Aittir!
|
TANZANYA CUMHURİYETİ
COĞRAFYA:
Kısayol Kilimanjaro Dağı, Tanzanya. Dodoma
Yüzölçümü 945.087 km² kadar olan Tanzanya, bu bağlamda dünyanın en geniş topraklara sahip otuz birinci ülkesidir. Sıralamada Mısır'dan sonra gelen ülkenin yüzölçümü yaklaşık olarak Nijerya kadardır.
Ülkenin kuzeydoğusu genellikle dağlık olup Afrika'nın en yüksek noktası olan Kilimanjaro Dağı'nı içinde barındırır. Kuzeyde ve batıda genellikle Büyük Göller'in birer parçası olan göller zinciri yer alır. Bunlar arasında Afrika'daki en büyük göl olan Victoria Gölü ve yine kıtadaki en derin göl olan Tanganika Gölü yer almaktadır. Özellikle Tanganika Gölü, barındırdığı çeşitli benzersiz balık türleriyle ünlenmiştir. Ülkenin orta kuşağı, tarıma uygun alanlar ve platolardan ibarettir. Doğu kısımlar ise okyanus kıyısında bulunduğundan genelde sıcak ve nemlidir. Doğudaki bu Hint Okyanusu kıyılarının biraz açıklarında Zengibar adası yer alır.
Tanzanya birçok büyük ve ekolojik değere sahip doğa parklarına ev sahipliği yapar. Bunların arasında kuzeydeki Ngorongoro Krateri ve Serengeti Ulusal Parkı ile güneydeki Selous ve Mikumi Ulusal Parkı gibi merkezler ünlüdür. Bunun yanında batıdaki Gombe Ulusal Parkı da Dr. Jane Goodall'ın şempanze davranışlarını gözlemlediği merkez oluşuyla da bilinmektedir.
Ülkede bunların dışında da önemli turistik merkezler yer alır. Ülkenin güneybatısındaki Rukwa'da yer alan Kalambo çağlayanları, devlet tarafından tanıtılmaktadır. Tanganika Gölü'nün güneyinde yer alan bu çağlayanlar, Afrika'daki en uzun ikinci çağlayanlardır.
İklim :
Tanzanya'da tropik iklim görülür. Yüksek rakımlı bölgelerde sıcaklıklar yıl boyunca 10˚C ve 20˚C arasında değişir. Ülkenin geri kalan kısımlarında sıcaklık nadiren 20˚C altına düşer. Ülkede hüküm süren en sıcak aylar Kasım ve Şubat (25˚C - 31˚C) arasında olup, en soğuk aylar da Mayıs ve Ağustos (15˚C - 20˚C) arasındaki dönemdir.
Tanzanya üzerinde iki farklı yağış rejimi bulunmaktadır. Bunlardan ilki tektepeli olan Aralık-Nisan dönemindeki yağış, diğeri ise iki tepeli olan Ekim-Aralık ve Mart-Mayıs dönemindeki yağışlardır. Bunlardan ilki sadece ülkenin güney, güneybatı, merkez ve batı kısımlarında gözlemlenirken, ikincisi de sadece kuzey bölgelerde gözlemlenir. İki tepeli yağış rejiminde yer alan Mart-Mayıs dönemi "uzun yağmurlar" veya Masika adıyla anılırken, Ekim-Aralık dönemi de "kısa yağmurlar" veya Vuli olarak adlandırılır.
Siyaset:
Tanzanya'nın başkanı ve milletvekilleri her beş yılda bir düzenlenen genel seçimlerin sonuçlarına göre belirlenir. Devlet başkanı, göreve geldiğinde kendi seçimine göre meclisteki yönetimi idare etmek üzere bir başbakan atar. Yine devlet başkanı, bakanlar kurulu üyelerini meclisteki üyelerden seçer. Anayasa, mecliste daha önce hiç seçilmemiş on üyenin bakan olarak seçilmesine yetki verir. Ülkede son yapılan genel seçimler Aralık 2005'te yapıldı. Bu ve 1962'den sonraki tüm seçimlerin sonucuna göre, Chama Cha Mapinduzi adlı parti ülkede baskın durumdadır. Öyle ki, rakip partilerin güç kazanmasına oldukça zor gözüyle bakılmaktadır. Yine de ülkede herhangi bir siyasi çekişme yaşanmamaktadır.
Tek meclisi olan parlamento, 2000 yılında belirlendi ve günümüzde 295 üye barındırmaktadır. Bu üyeler arasında savcı ve beş Zengibar milletvekili yer almaktadır. Meclisteki üyelerin beşte biri kadın olup; 181 üye anakaradan, 50 üye Zengibar'dandır. Ülke meclisindeki milletvekillerinin yüzde 93'ü Chama Cha Mapinduzi partisindendir.
Zengibar'ın temsilci meclisinin birlik hakkında olmayan konular dışındaki tüm alanlarda yetkisi bulunmaktadır. Zengibar'daki bu mecliste günümüzde yetmiş sekiz üye yer almaktadır. Bunlardan ellisi halk tarafından, onu Zengibar başkanı tarafından seçilmiş durumda olup; geriye kalan beşi resmî üye ve biri de cumhurbaşkanı tarafından seçilen bir avukattan oluşmaktadır. Mayıs 2009'da bu yönetimdeki kadın sayısını arttırma girişimleri sonucunda on olan kadın üye sayısı on beşe yükseltildi. Bu nedenle bu meclisteki üye sayısının yakın gelecekte seksen bir olması düşünülmektedir. Görünürde Zengibar'ın temsilci meclisi, birliğe ilişkin bir konu olmadıkça, ülkenin genel meclisinin izni olmaksızın yasalar koyabilir. Yine Zengibar'da yer alan bu meclisteki başkan ve milletvekillerinin görev süreleri beş yıl kadardır. Yarı özerk Zengibar ile ortağı Tanzanya arasındaki birlik, dünyada eşine az rastlanan yönetim sistemlerinden biridir.
Tanzanya'da beş aşamalı bir yargı sistemi yer alır. Bu sistemin içinde kabile, İslam ve İngiltere yasaları ortak olarak yer almaktadır.
EKONOMİ
Tanzanya'da ekonomi, baskın olarak tarıma dayalıdır. Öyle ki ülkedeki gayri safi yurtiçi hasılanın yarısından fazlası, taşımacılığın yüzde seksen beşi, işgücünün yüzde sekseni tarım temeli üzerine kuruludur. Ancak topoğrafya ve iklim koşulları yüzünden, ülke topraklarının sadece yüzde dördü tarıma elverişlidir.
Bunların dışında ülkedeki doğal kaynakların arasında altın ve yeni çıkarılmaya başlanan doğal gaz da yer alır. Çıkartılan doğal gazın önemli bir kısmı başkent Darüsselam'a taşınır ve bir miktarı da buradan denizaşırı olarak ihraç edilir. Ülkede genel olarak gelişmişliğin düşük oluşu, tüm bu madencilik çalışmalarına engel olmaktadır. Her ne kadar bu alanda önemli oranda çalışmalar ve maddi destekler yapılsa da, önemli bir gelişme kaydedilememektedir.
Sanayi, dar alanlarda etkili olup genellikle tarımsal ürünlerin ve temel hafif eşyaların işlenip üretilmesine yetecek kadardır. Ülkede altın, elmas, kömür, demir, uranyum, nikel, krom, kalay, platin, koltan ve niyobyum gibi değerli yeraltı kaynakları yer almaktadır. Her ne kadar madencilikte gelişmemiş olsa da Tanzanya, Güney Afrika ve Gana'nın ardından Afrika'nın altın madenciliğinde en gelişmiş üçüncü ülkesidir. Ülke ayrıca Tanzanit adlı değerli taşlarıyla da ünlüdür. Bunların dışında ülke sınırları içinde Serengeti ve Ngorongoro gibi dünya çapında ün yapmış birçok ulusal park yer almaktadır. Öyle ki sadece bu parklar, ülke için önemli bir turizm geliri sağlamaktadır. 1991 yılından 1999 yılına kadarki büyümede altın ve çeşitli sanayi dalları da öne çıktığı görülmektedir. Ayrıca Hint Okyanusu açıklarındaki Songo Songo adasından doğal gaz çıkarımı da 2004 yılında başladı.[18] Başkentteki birçok merkezde kullanılan doğal gazın çıktığı bir başka yer de Mnazi Körfezi'dir.
Yine de son zamanlarda gerçekleştirilen bankacılık yatırımları ve yenilikleri sayesinde özel sektörün geliştirilmesi ve bu sayede büyümenin ve yatırımların arttırılması amaçlanmaktadır. Bunun için ayrıca gereksiz harcamalarda da kısma yoluna gidilmektedir.[19] Bunların dışında, 21. yüzyıl başlarından itibaren uzun süredir devam eden kuraklık sorunu da, ülkedeki enerji üretim hacmini azalttı. Tanzanya'nın enerji üretimindeki paylara bakıldığında en önemli orana hacmin yüzde altmışı ile hidroelektrik enerjisi sahiptir.[20][21]
Tanzanya içinde üç büyük havayolu şirketi yer almaktadır. Bunlar; uluslararası ulaşımda Air Tanzania, ülke içi ulaşımda Precision Air ve yöresel uçuşlar sağlayan bir başka şirkettir. Bunların dışında da ülkede havayolu şirketleri yer alır. Tanzanya'da ayrıca iki adet de demiryolu şirketi yer almaktadır. Bunlar ise TAZARA ve Tanzania Railways Corporation'dır. Denizyolu ulaşımının fazla ileri olmadığı ülkede buna karşılık Darüsselam ve Zengibar adası arasında gerçekleşen kızaklı bot seferleri yer almaktadır.
Tüm bunların dışında Tanzanya, Doğu Afrika Topluluğu'nun üyesi olup, gerçekleşmesi planlanan bir Doğu Afrika Federasyonu'nun potansiyel bir üyesidir.
Sağlık:
2006 yılı verilerine göre, ülkedeki beş yaş altı ölüm oranı bin kişide 118, canlı doğumlardaki yaşam süresi ortalama elli yıldır. 15 ile 60 yaş arasında gerçekleşen ölüm oranı da erkeklerde binde 518, kadınlarda binde 493 kadardır.
Ülkede, yeni doğum sürecini atlatmış bebeklerde görülen en birincil ölüm nedeni sıtmadır. Yetişkinler için de en ölümcül hastalık HIV/AIDS'tir.[23] Öyle ki, 2006 yılı verilerine göre, ülkede HIV teşhisi konulan ve tedavi gören insanların tüm nüfusa oranı yüzde on dörttür. Yine ülkedeki insanların yüzde elli beşi temiz suya, yüzde otuz üçü sağlık hizmetlerine erişebilmektedir.
Bölgeler ve Yerleşimler:
Tanzanya'nın bölgeleri.Tanzanya, mkoa adı verilen yirmi altı bölgeye ayrılmış durumdadır. Bunlardan yirmi biri anakarada, beşi de Zengibar'dadır. Zengibar'da olan bölgelerin üçü Unguja'da, ikisi Pemba'dadır. Ülkede wilaya adı verilen doksan sekiz il bulunur. Bu illerin her birinde en az bir il meclisi bulunur. Bu illerin amacı bölgesel otoriteyi güçlendirmektir. İllerde günümüzde toplam 114 il meclisi yer almaktadır. Bu il meclisleri arasında yirmi iki adet kentsel meclis de yer alır.
Ülkedeki bölgeler aşağıdaki gibidir: Arusha · Darüsselam · Dodoma · Iringa · Kagera · Kigoma · Kilimanjaro · Lindi · Manyara · Mara · Mbeya · Morogoro · Mtwara · Mwanza · Kuzey Pemba · Güney Pemba · Pwani · Rukwa · Ruvuma · Shinyanga · Singida · Tabora · Tanga · Merkez/Güney Zengibar · Kuzey Zengibar · Kentsel/Batı Zengibar
Doğal yaşam:
Tanzanya, vahşi yaşam alanlarının bolluğuyla bilinen bir ülkedir. Ülkede, içinde ak sakallı Afrika antilobunun (Connochaetes taurinus mearnsi) da bulunduğu Serengeti adlı ovanın büyük bir kısmı yer almaktadır. Yine ülkede her yıl belli dönemlerde devasa boynuzlu hayvan göçleri görülmektedir. Öyle ki kurak mevsimlerde 250.000'e kadar antilop, yaşamlarını sürdürebilmek için beraber ormanlık bölgelere göçmektedir.
Tanzanya'ya özgü 130 amfibyum ve 275'in üzerinde sürüngen türü bulunmaktadır. Bu türlerin büyük kısmı IUCN Kırmızı Listesi'nde yer almaktadır. Tanzanya hükümeti, türlerin korunumunu adreslemek için "Biyolojik Çeşitlilik Hareket Planı" adında bir çalışma başlattı. "Gri yüzlü sengi" adı verilen bir fil faresi türü, 2005 yılında keşfedildi. Bu canlının sadece Udzungwa Dağları'ndaki iki ormanlık alanda gözlemlenebildiği belirtildi. Ülkede bu ve bunun gibi birçok daha keşfedilmeyi bekleyen türlerin olduğu düşünülmektedir.
Nüfus:
2006 yılı itibariyle ülkede yılda yüzde iki hızla büyüyen 38.329.000'lik bir nüfus barınmaktadır. Tanzanya'daki nüfus dağılımı çok belirsizdir. Öyle ki, kuru bölgelerde kilometre kare başına 1, sulak alanlarda kilometre kare başına 51, Zengibar'da kilometre kare başına 134 insan düşmektedir. Halkın yüzde sekseninden fazlası köylerde yaşar. Darüsselam, ülkenin en büyük kenti olup ticari olarak oldukça ileri seviyede bir kenttir. Ülkenin merkez bölgesinde yer alan Dodoma kenti, yeni başkent olup meclise ev sahipliği yapmaktadır.
Ülkedeki etnik grupların sayısı 120'den fazladır. Bu etnik gruplar arasında Sukuma, Nyamwezi, Hehe, Bena, Gogo, Haya, Makonde, Chagga ve Nyakyusa'nın bir milyondan fazla üyesi bulunur. Diğer başlıca etnik gruplar arasında Pare, Sambaa veya Shambala ve Ngoni yer alır. Tanzanya halkının çoğunluğu ise Bantu kökenli Sukuma ve Nyamwezi gruplarındandır. Nil yöresine ait olan halklar arasında göçmen Maasai ve Luo gibi Kenya sınırı yakınlarındaki halklar yer almaktadır. Sandaweler ve Hadzalar ise, Afrika'nın güney kısımlarında yaşayan Kalahari halklarına özgü olan Khoisan dillerine mensup dillerle konuşurlar.[26]
Ülkede ayrıca Arap, Hint, Pakistanlı, Avrupalı, Çinli topluluklar da yer almaktadır. 1994 yılı itibariyle, anakarada 50.000, Zengibar'da 4.000 kadar Asya kökenli insan yaşamaktadır. Bunun yanında ülkede yaklaşık 70.000 Arap ve 10.000 Avrupalının yaşadığı bilinmektedir. 12 Ocak 1964 tarihinde gerçekleşen Zengibar Devrimi sonrasında bölgedeki Arap hanedanlığı sona erdi. Ancak binlerce Arap ve Hint, Zengibar'da gerçekleşen ayaklanmalar sırasında katledildi.
__________________
*********ASLA BİRİLERİNİN UMUDUNU KIRMA BELKİDE SAHİP OLDUĞU TEK ŞEY "O" DUR **********
KALEGÜNEY
|