[umut]

Osmanlı döneminin başlarında Ürgüp’e bağlı bir nahiye merkezi olarak gözüken Develi, 1502 yılında Karahisar-ı Develi adıyla bir kazanın kurulmasıyla buraya bağlanmıştır. 1584 yılında Niğde Sancağına bağlı bir kaza merkezi olarak gösterilmiştir.
1502 yılında Karaman mufassal defterinde “zeamet” olarak gösterilmiştir ki karşılığı nahiye demektir. 1502 yılında 24 köy ve 26 mezra olarak gösterilen nahiyenin Sindelhöyük, Ebce, Zile, İkipınar, Şeyh Çoban ve Erik Ağacı isimli köyleri nüfus yönünden oldukça kalabalıktır.
1502 yılında Develi, iki mahalle olarak kaydedilmiştir. Bu mahallelerden Karabey Mescidi Mahallesi 49 hane, Aylugem Mahallesi ise 36 hane idi. Ayrıca kasabada “Yerer” adı verilen bir zaviye vardı. 1518 yılında ise nüfus yönünden bir azalmanın yaşandığı ve hane sayısının 77’ye düştüğü görülmektedir.
1502 tarihinde Develi’de 21 köy mevcuttur. Bunlardan Kafir Everek ve Zile köylerinde gayrimüslimler ikamet ederken, Fenese ve Müslüman Everek köylerinde halk karışık olarak yaşamaktadır. Diğer köylerde ise sadece Müslüman nüfus tespit edilmiştir.
Develi’de nüfus hareketleri bu tarihlerde ilginç gelişmeler gösterir. Mesela, 1502 tarihinde Mardüzi köyü varken 1518 tarihinde bu köyün kayıtları yer almaz. Yine bu tarihler arasında bazı köylerin hane sayıları Develi’den daha yüksektir. Develi’de 1518’de 150 nefer, 77 avarız hane varken, 139 nefer, 91 avarız hanelik İlipınar, 58 avarız hanelik Zile, 179 nefer ve 110 avarız hanelik Erik Ağacı, 185 nefer ve 72 avarız hanelik Sidelhöyük önemli bir nüfus bulundurmaktadır.
Türkmen topluluklarının yerleşik hayata geçmesiyle birlikte Müslüman nüfus büyük bir artış göstermiş ve 1.197 nefer ve 668 avarız haneye çıkarken, gayrimüslim nüfusta büyük azalmalar görülmüş, nüfusları 135 nefer ve 115 avarız haneye düşmüştür.
16. ve 18. yüzyılda Develi’de görülen Oğuz-Türkmen oymakları şunlardır:
Ağarlı Oymağı: Develi yöresinde görülen bir Türkmen topluluğudur.
Atçeken Ulusu: Atçeken oymağına bağlı birçok oymağın yörede hareket halinde oldukları görülür. Cemallü, Yuvalı, Bereketli, Dündarlı, Bulgarlı, Benderbeği ve Yahyalu isimli oymaklar, Atçeken ulusuna tabi, yörede görülen oymaklar arasındadır.
Develi bölgesinde 16. yüzyılda sekiz Yörük obasının varlığı görülmüştür. Bunlar Erik Ağacı, Taylı, İvaz Hacılı obaları ile Ağalar, Hazma Kethüda; Çarıklı Kışlağı’nda bulunan Hasırcı obası ile Sendiremeke, İlaldı ve Yuvalı obalarıdır. 18. yüzyılda ise Atçeken Ulusuna tabi oymakların hareket alanı Haymana, Turgut ve Kayseri yaylaları idi.